Digitale catalogus

Rainbow: Rug

Materialen: aluminium, glass

3.5 x 55 x 177 cm

1996 - 2000

kunstenaar: Moshe Ninio.

meer info:

Dit is een werk van de Israëlische kunstenaar Moshe Ninio. Het bestaat uit een hologram dat in een verduisterde ruimte op de grond wordt gelegd en schrijlings wordt belicht. Het holografische beeld is niet direct zichtbaar, maar kan alleen vanuit de juiste invalshoek worden ontwaard. In het zwevende, ijle beeld worden twee schijnbaar onverenigbare realiteiten met elkaar verbonden - de lumineuze kwaliteit van het gebroken licht doet het spectrum van een regenboog ontstaan, terwijl tegelijk ook de indruk van werkelijke diepte wordt geschapen in de donkere vouwen van een tapijt.

Rest Energy

55 x 68 cm

1981

Materialen: polaroid

kunstenaars: Marina Abramović & Ulay 

meer info:

"Standing across from one another in slanted position. Looking each other in the eye. I hold a bow and Ulay holds the string with the arrow pointing directly to my heart. Microphones attached to both hearts recording the increasing number of heart beats." - Marina Abramović

Deze polaroidfoto van Marina Abramović en Ulay maakt deel uit van een reeks performances die ze samen deden onder de naam Relation Works [1976-1981]. Hun onderlinge relatie, zowel artistiek als amoureus, vormt hierbij het onderzoeksterrein. Fysieke grenzen van uitputting en pijn worden tot het uiterste gedreven. De aanwezigheid van het publiek is hierbij zeer belangrijk. Op de foto zie je hoe het kunstenaarskoppel in de performance tegenover elkaar stond, lichtjes naar achter hellend. Ze kijken elkaar in de ogen. Marina houdt de boog vast en Ulay de pijl en de pees. De pijl is recht op het hart van Marina gericht. Hun respectievelijke gewichten spannen de boog. Eén kleine beweging van Marina of Ulay en het loopt fataal af. Marina geeft zich hier over; als Ulay de pijl lost, zal die haar hart doorboren. De positie van de vrouw lijkt ondergeschikt aan die van de man, hoewel de vrouw toch in het spotlicht staat. Verder valt vooral de vuurrode pijl op in het beperkte kleurgebruik van de foto. Beide kunstenaars zijn geboren op 30 november en hebben dus hetzelfde sterrenbeeld, de boogschutter. Volgens de astrologie betekent dit dat ze elkaar met dezelfde wapens benaderen. Hier smeden ze die echter samen tot één wapen, de pijl en boog. Ze confronteren hun energieën met elkaar en proberen ze aan elkaar te linken. Ze hebben elkaar nodig om hun krachten te meten, maar ze worden nooit één. Deze performance was de kortste die ze ooit hielden [4 minuten en 12 seconden]. Microfoontjes, verbonden met hun hart, registreerden de versnelling van hun hartslag. Naast de polaroidfoto bestaat van deze performance ook een video, waarin je het geluid van hun hartslag kan beluisteren.

Reis naar de sterren [Voyage to the Stars]

22 x 41 x 55 cm

1979

Materialen: ijzer, koper, hout, motor, object in plexi box

kunstenaar: Panamarenko 

Reordering of communication action, making him smoke making him drink

54 x 79.5 cm

1973

Materialen: adhesive letters, photographs, bristolpaper

Kunstenaar: Michael Druks 

Untitled

244 x 12 x 22 cm 

1978 

Materialen: neon

kunstenaar: Dan Flavin 

meer info:

Dan Flavin behoorde met Carl Andre en Donald Judd tot de onbetwiste meesters van het Amerikaanse minimalisme. Untitled bestaat uit standaard neonlichten die worden gebruikt als readymades. Flavin benutte steeds afgewerkte industriële producten om zijn sculpturen of installaties mee samen te stellen. Meestal gaat het om buislampen die hij op wisselende wijzen in relatie tot elkaar plaatste. De buislampen werden niet onderworpen aan een of andere behandeling of verfraaiing, ze werden gemonteerd zoals ze zijn, geen enkel onderdeel werd verborgen. Deze directheid van presentatie van materialen vormde een belangrijk onderdeel van Flavins kunst, namelijk een sculptuur tot zijn essentie reduceren. Untitled is een zeer ruimtelijk, contextueel werk is dat de omgeving mee beïnvloedt. Het werk van Flavin is in de regel bevestigd tegen of op een muur; niet op een sokkel en evenmin ingelijst. De impact op de omringende ruimte is groot, het licht werpt schaduwen op de muren, laat sommige wanden vervagen en vermengt zich met het omgevingslicht. Pas nadat men gewend is aan het schijnsel, vertoont het eigenlijke object zich in al zijn eenvoud. Slechts door een subtiele plaatsing in de ruimte kon Flavin dit effect bekomen.

Stilleven [Still Life]

4 x ( 390 X 300 mm)

1976

Materialen: paper

kunstenares: Lili Dujourie

meer info:

Lili Dujourie vervaardigde de reeks collages Stilleven, waartoe deze vier collages behoren, midden jaren '70, dezelfde tijd als die waarin ze haar videowerken maakte. Daarmee ligt dit werk tussen haar vroege, minimalistisch-conceptuele periode en haar latere, meer theatrale periode in. Die overgang is zichtbaar doorheen Stilleven: de composities zijn minimalistisch van opzet, maar de kreukels, scheuren en overlappingen suggereren ook een dramatiek die bijvoorbeeld aan haar latere fluweelsculpturen doet denken. De collages zijn grotendeels gemaakt van gekleurd papier zonder verdere figuratieve elementen, geplakt op een witpapieren achtergrond. Zoals zo vaak in haar oeuvre maakt Dujourie met het gebruik van de titel Stilleven een verwijzing naar de tradities van de kunstgeschiedenis. Deze abstracte collages hebben visueel echter weinig van doen met het klassieke, figuratieve stilleven: ze beelden niets af en geven niets dan hun eigen vormen weer. Toch geven de textuur van de afgescheurde randen, de overlappingen en het kleurgebruik de indruk van driedimensionaliteit, bijna als in een schilderij. Tevens toont Dujourie net als schilders van stillevens veel aandacht voor textuur, compositie en materiaal. Zo positioneert ze zichzelf op haar manier binnen een eeuwenoude traditie.

Steppen Police

127 x 183 x 8.5 cm

2010

Materialen: cibachrome

kunstenaar: Almagul Menlibayeva

meer info: 

Steppen Police is een still uit haar film Milk for Lambs. Die film geeft een beeld van het leven van vrouwen op de steppen van Kazachstan, met een stroom aan verwijzingen naar nomadische mythologie, sjamanisme en het sovjet-erfgoed. Het is een romantische, melancholische en tegelijk surrealistische reflectie op de bruuske culturele ontwikkeling van haar thuisland.

"Dit zijn het soort afbeeldingen die je vaak kan zien in Kazachstan. Gewoon politiemannen die iets beschermen, omdat er ook privé-eigendommen in de steppe zijn waar je kan blijven, met niets in de buurt. Het ziet er misschien erg surrealistisch uit. Maar als je het aan hem vraagt, dan heeft hij natuurlijk een verhaal en wordt alles heel logisch." - Almagul Menlibayeva

AP7/07-02

83 x 60 cm

2002

Materialen: c-print, aluminium

kunstenaar: Dirk Braeckman

meer info: 

Dirk Braeckman verkent in zijn werk de mogelijkheden van het fotografisch proces. Zijn instant herkenbare, claustrofobische foto's ademen vaak een desolate troosteloosheid uit: korrelige interieurs, blinde muren of een zeldzaam portret van een naakte vrouw. De onorthodoxe kadrering versterkt het filmisch effect van AP7/07-02. In plaats van iets uit te klaren, maakt de reflectie van licht het werk net minder leesbaar. Het beeld wordt een beeld van een beeld.

A Dead Deer

120 x 72 x 14.4 cm

1986

Materialen: skull, bone, wood, paint, string, plastic

kunstenaar: Jimmie Durham

meer info:

De figuren in het werk Metamorfosen van de dichter Ovidius veranderen met gemak van verschijningsvorm: van mens naar dier of van mens naar boom - de scheidslijn tussen twee verschillende wezens vervaagt. Jimmie Durham past deze elementen toe in werken zoals A Dead Deer. Een hertenschedel waarvan één resterende helft van het gewei op een tak lijkt, is beschilderd met felle kleuren en bevestigd aan een dikke tak die de romp van het dier voorstelt. Twee echte

hertenpoten zijn in het midden van de tak vastgemaakt. Deze dode materialen vormen samen een boom-hert of een hert-boom die er niet echt dood uit ziet, maar voor ons lijkt te dansen.

Ik, aan het dromen [Me, Dreaming]

table; 70x 50 x 80 cm, chair; 140 x 50 x 40 cm; figure; 160 x 50 x 100 cm, microscope; 20 x 10 x 10 cm

1978

Materialen: mannequin, plaster, clothes, smoked meat, table, chair, microscope, nails, thumbnails

kunstenaar: Jan Fabre

meer info: 

Het werk van Jan Fabre draait voortdurend om opvoeren, vertolken. Hij is een romanticus, en hecht een diep geloof in kunst. Het is een heroïsche investering, kunst maken op leven en dood. Hij is op zoek naar intensiteit, naar een heropening van ruimte die is afgesloten. Een ruimte om zich te richten naar een actief begrip van de wereld. Jan Fabre kan in verband worden gebracht met lokale intellectuele stromingen van barok: een transcendentie van globale ruimte om de wereld te begrijpen als in de schilderijen van Rubens. De wereld als een elegische ruimte, een naïeve ruimte waarin ervaring en natuur in elkaar kunnen overvloeien. Zijn werken zijn performances over intensiteit: opvoeren tegen beter weten in. Hij is 100 procent bevestigend en werkt op de grens met kitsch. Jan Fabre belichaamt, net zoals Rubens, de macht van kunst en een zekere wreedheid in zijn werk, maar Fabre verafschuwt het probleem van bevestiging. In die onmogelijkheid staat hij voor de ontvankelijkheid van een andere hedendaagse attitude.

Zonder titel [Untitled]

330 x 645 cm

1987

Materialen: acrylic

kunstenaar: Keith Haring

meer info:

Keith Haring stond als twintigjarige straatkunstenaar niet alleen aan de wieg van de heropleving van de New Yorkse kunstscène in de vroege jaren tachtig, maar realiseerde bijna eigenhandig de canonisering van graffiti tot een legitieme artistieke praktijk.

In 1987 stelde Haring tentoon bij de Antwerpse galerij 121 en werd hij uitgenodigd om een muurschildering uit te voeren in het M HKAFE. Een samensmelting van kunst en straatcultuur vindt hier plaats: de beeldtaal van de straatcultuur wordt samengebracht met eeuwenoude schilderkunstige thema's en symbolen (het paard, de hond, Medusa) in een ruimte van het museum die niet een museumzaal maar een ontmoetingsplaats is. Een belangrijke bron van inspiratie voor Haring tijdens het maken van de muurschildering was het werk van de Tanzaniaanse kunstenaar George Lilanga. Deze schenking is één van Harings weinige publieke projecten in Europa die de tand des tijds zo glorieus hebben overleefd.

Vlaams dorp [Flemish village]

110.5 x 144.5 cm

1995

Materialen: oil, canvas

kunstenaar: Luc Tuymans

meer info:

Voor ons doemt een typisch Vlaams dorpsgezicht op zoals er schijnbaar zovele geschilderd zijn. Als de toeschouwer echter even blijft stilstaan voor dit polderdorp, krijgt hij het gevoel dat er iets niet klopt. Ramen ontbreken, de deuren en muren zijn gesloten. De vredigheid die dergelijke taferelen meestal uitschijnen, ontbreekt en in de plaats gaat er een dreiging van uit. Er ontsnapt een hele wereld aan ons oog, dingen zijn onzichtbaar of ontbreken en die leegte werkt bevreemdend. Dit bevreemdende, ongemakkelijke gevoel wordt gekenmerkt als 'das Unheimliche', het vreemde, onvertrouwde. Nochtans lijken de kunstwerken van Tuymans op het eerste gezicht het vertrouwde, 'das Heimliche' weer te geven, tot je je bewust wordt van de dreiging die van de doodse stilte uitgaat. Of zoals Tuymans zelf zegt: 'Beelden moeten -wanneer ze een effect willen sorteren - een verschrikkelijke stilte in zich dragen, een gevulde stilte of leegte. De kijker moet bewegingloos worden voor het beeld, verstijven.'

Vlaams dorp kadert in de Heimat-serie uit 1995, waarin Tuymans naast een oervlaams dorp ook de Ijzertoren en de Vlaamse leeuw afbeeldt, dé symbolen van het eens zo idealistische Vlaams nationalisme. Het fletse kleurgebruik en de dreiging die in plaats van de vredigheid van het tafereel uitgaat, geven echter de transformatie weer van die nationalistische symbolen in de extreem-rechtse ideologie. Voor Tuymans zijn het dan ook slechts holle, lege symbolen. Het werk sluit ook technisch aan bij Tuymans' oeuvre. Het is een 'authentieke vervalsing', geschilderd naar een polaroid, een model of, zoals in dit geval, naar een bestaand olieverfschilderij . Deze manier van werken is geen vrijwillige keuze van de kunstenaar maar in zijn ogen een noodzakelijk kwaad. Zijn immers niet alle beelden al eens gebruikt? Bijgevolg rest er een kunstenaar niets anders dan de schaamte omwille van het onvrijwillig kopiëren om te buigen in een werkbare constructie. Maar het uiteindelijke doel ligt voor Tuymans niet in het gebruikte medium. Niet hoe hij weergeeft, wel wat hij weergeeft is van belang. 'Niet het nieuwe medium of de nieuwe techniek zijn belangrijk. Veel belangrijker is de gelaagdheid van de betekenis.'

Les Paroles (III)

1994

Materialen: wood, iron, paint

kunstenaar: Jan Vercruysse

meer info: 

Les Paroles (III) is onderdeel van de reeks Les Paroles, die Jan Vercruysse tussen 1993 en 1998 vervaardigde. Constante in deze reeks is de stoel, die in allerhande composities op en naast tafels en andere verhogingen wordt gezet tezamen met materialen als flessen, knikkers en glas. Zoals de titel van de reeks ('de woorden') al doet vermoeden, doen thema's als taal en retoriek, die al belangrijk waren voor zijn vele werken op papier, hier hun intrede in Vercruysses sculpturale werk. De stoelen en verticale compositie van Les Paroles (III) geven de indruk van een spreekgestoelte. De stoel is echter leeg. Opnieuw toont Vercruysse dus een afwezigheid, in dit geval van een stem, een gesprek of een discours. Tegelijkertijd schept Vercruysse met Les Paroles (III) een plek waar ruimte is voor het woord. Het lege spreekgestoelte impliceert de mogelijkheid tot spraak.

Ercola, Vrije Inkom

George Smits

Rolzegel

Mathias Goyvaerts

MQ 87 

Narcisse Tordoir